Verdieping

Een verdieping op je huis is de mooiste manier om je woning te laten groeien. Een extra vloer en vier muren is alles wat je nodig hebt. En natuurlijk een trap om boven te komen. Al het andere is er al. De fundering, de voordeur en het dak. Dat dak kan worden hergebruikt door het bij wijze van spreken gewoon een paar meter op te tillen.


Foto 1. Meergezinswoning. De bovenwoning heeft een eigen opgang.

De trap is natuurlijk het opvallendste nieuwe ding in huis. Bij dit huis wordt handig gebruik gemaakt van het trapbordes van de verdieping. Het dient meteen als luifel voor de voordeur van het benedenhuis. Merk op dat over de waslijnen een zeiltje ligt om het wasgoed te beschermen tegen de felle zon en neerdwarrelend stof. In het droge seizoen komt veel stof uit het binnenland van India in Mumbai terecht en raakt alles uiteindelijk bedekt met een bruin laagje. Negen maanden lang valt er geen drup regen en de stoflaag is daarom altijd aanwezig. De eerste regen van de moesson spoelt alles weer schoon en dat zorgt voor blije gezichten. Gebouwen, straten, planten en bomen krijgen hun oorspronkelijke kleur weer terug.

Dat de trap buiten staat heeft grote voordelen. Als een familie uit meerdere gezinnen bestaat kunnen de gezinnen in redelijke privacy leven terwijl het huis familiebezit is.

Foto 2. Winkels met bovenwoningen. Voordeuren zijn bereikbaar via ladders.

Voor winkeliers is het natuurlijk het beste om de hele begane grond voor de handel te kunnen gebruiken. Een bovenwoning is de ideale oplossing. Ook hier wordt een handige combinatie gemaakt van de luifel en het overstek van de verdieping. Bij sommige huizen steekt de hele verdieping een eind uit, bij andere is het alleen een balkon. Een luifel boven de winkel is aantrekkelijk en praktisch. Regen en zon worden er door buiten gehouden, je kunt er koopwaar aan etaleren en een reclamebord is goed zichtbaar.

Trappen naar de verdieping zijn zonder uitzondering stijl. Eigenlijk zijn het ladders. Een uitgebreide trap zou immers veel teveel ruimte innemen ten kost van de winkel. Om via de ladder de bovenwoning binnen te komen is niet zo’n probleem. Er weer uit is iets anders, het vergt behendigheid om veilig uit de deur op de ladder te stappen. Waar de hele bovenverdieping uitsteekt over de winkel en meteen als luifel dient, is het mogelijk om een betere afstap naar de ladder te maken. Geen deur in de gevel maar een luik in de vloer. Het is een oplossing met veel voordelen. Allereerst is het goedkoper. Een deur met kozijn is zowel in aanschaf als in onderhoud duurder dan een vloerluik.


Foto 3. Winkels met bovenwoningen zonder voordeur.

Daarnaast is een deur veel gevoeliger voor zware regen dan een dichte gevel. Het luik is niet bereikbaar voor regenwater. Een dagelijks voordeel is dat de trap beter toegankelijk is. Bij het afdalen is er rondom het trapgat steun te vinden.


Foto 4. De ladder biedt toegang tot de bovenverdieping via een vloerluik.

In deze chawl is voor dezelfde oplossing gekozen. Chawls zijn woningen die door de gemeentelijke overheid worden gebouwd. Ze zijn herkenbaar aan de seriematigheid. Alleen chawls omvatten meerdere woningen, soms wel tien, met meerdere families. Het zijn een soort rijtjeshuizen. Herkenbaar zijn de doorlopende gevelvlakken en de doorlopende daken. Die komen alleen bij chawls voor. Individuele gebouwen in de slum zijn strikte individuen en vertonen nooit dat soort vormovereenkomsten.


Foto 5. Chawl met ladder en vloerluik.


Foto 6. Chawls zijn herkenbaar aan de herhaling. In de opzet als rijtjeshuizen onderscheiden ze zich duidelijk van slum.

Bewoners van chawls zijn officiële huurders van de (semi-)overheid en genieten een hoge rechtszekerheid. Het risico van vernietiging speelt bij hen geen rol. Chawls worden daarom niet als slum beschouwd. De chawls zijn volledig door slum omgeven en soms staan er zelfs slumwoningen tegen de chawls aangebouwd. Deze mensen wonen dus niet in een slum maar in een chawl in een slum. Dat is een belangrijk verschil.

Waar de stalen trappen zo steil zijn dat we beter over ladders kunnen spreken, zijn er ook trappen van een robuuster soort te vinden.

Foto 7. Deze stenen trap kan tegen een stootje, is minder steil en heeft bovenaan een ingenieuze draai naar links.


Foto 8. Met het bouwen van een verdieping boven een steeg neemt de dichtheid in Dharavi sluipenderwijs steeds verder toe.


Foto 9. Drie huizen met drie verschillende ontsluitingen van de bovenverdieping.

Drie huizen met drie oplossingen. Zo te zien is er bij het bouwen van de verdieping voor gekozen de gevels in een vlak door te laten lopen. Het inpassen van de trap werd bij elk huis anders opgelost. De gevel van het roze huis ligt iets naar achteren ten opzichte van de beide gele huizen. Het overstek van de verdieping is daardoor bij het roze huis het grootst en de trap kan er prima onder, met een luik in de vloer van de verdieping. Het overstek boven de gele huizen is te kort voor de breedte van de trap. Rechts is dat opgelost door de trap naast het huis te plaatsen. Links is er echt iets bijzonders van gemaakt. Er is een extra uitbouwtje gemaakt boven de luifel zodat er voldoende ruimte kwam voor een trapgat. Of er bovenaan de trap voldoende stahoogte is blijft de vraag. Een ding komt de bewoners hier goed van pas: India is het land van Yoga ;-)